"Bồ tát sợ nhân, chúng sinh sợ quả"

Entry này để trả lời cho Gigi...theo cách hiểu riêng của P, vị nào có cách hiểu khác P xin thọ giáo.

Câu nói này theo sách nhà Phật thì do Phật dạy.
Có thể chia câu này thành hai vế, vế sau: CHÚNG SINH SỢ QUẢ thì dễ hiểu và thông thường thì chúng sinh sợ quả, nhưng sợ quả báo, quả đắng. Khi gặp hoạn nạn, tai vạ ...thì khóc lóc, thở than, kêu trời, trách đất. Chứ chẳng ai sợ quả ngọt! Được phúc phần lợi lộc, mặt mày cứ vênh váo ngỡ ta đây tài giỏi lắm! ( nên có thể hiểu theo nghĩa hẹp là sợ quả xấu).
Vế đầu mới phải suy nghĩ?
Bồ tát sợ nhân?
Bồ tát ở đây được hiểu là tâm bồ tát ( đều có ở mọi chúng sinh, như thánh thần luôn ngự trên vai của người thiên chúa giáo), cái tâm từ bi, hỉ xả, vô sở đắc, vô sở trụ...
Tại sao Bồ tát lại sợ nhân? Mà không chỉ sợ nhân xấu và chỉ gieo nhân tốt?
Theo cách hiểu đơn giản như thế thì câu này đã cho một nghĩa nhất định: Dạy con người hiểu luật nhân - quả và tránh làm điều xấu, bởi làm điều xấu thì phải nhận lấy quả báo.
Nhưng nếu gieo nhân tốt để gặt quả tốt thì sao?
Nó sẽ lặp lại cái vòng luân hồi của gieo và gặt ( chưa kể nó còn bị tác động của vô số điều kiện để một hạt mầm tốt bị thoái hóa, bị biến đổi). Gieo để được gặt? Tất nhiên sẽ có sự mong chờ ngày được quả ( sở đắc), đã mong chờ tất nhiên sẽ có những tình huống không được như mong đợi và sẽ nhận lấy sự thất vọng, đau khổ...( như người nông dân mất mùa, như người làm việc từ thiện bị lừa!).
Thật ra trong quả có nhân, trong nhân có quả, tách rời ra bởi thời gian của gieo và gặt thôi! Nó thật sự cuộn tròn, khép kín. Với cái nhìn như thế thì đã sợ quả thì phải sợ cả nhân. Biết sợ nhân thì đã có tâm Bồ tát đó thôi! ( như việc nghe theo lời thánh thần thì tất nhiên tránh được lời xúi dục của quỷ dữ).
Nói cho dễ hiểu thì chỉ vậy thôi! Chúng sinh có cái nhìn ngắn, hẹp.(chỉ xét thời điểm hiện thực). Bồ tát có cái nhìn rộng hơn, tổng thể hơn. Nhìn ra được thì thoát khỏi cái vòng tròn luân hồi đó được.
 
Nhưng đã nói đến tâm Bồ tát thì phải nói đến vô sở trụ, vô sở đắc. Làm mà không bám vào việc mình làm, không mong cầu vào kết quả? ( như "   tay phải em cho trái quýt, tay trái em chẳng biết chi"   *) Quả là khó thực hiện?
Có sao đâu, cứ bám vào việc mình làm, cứ mong cầu vào kết quả đi. Sau khi thấy đủ khổ sở vì sở trụ, sở đắc, thì mới biết khôn mà thoát ra.

Có rất nhiều người không thể chịu nỗi khi nhìn những kẻ gian ác đang ăn sung, mặc sướng, đè đầu cỡi cổ người khác. Họ phản bác: Nhân quả gì đâu? Nó ác thế mà nó sướng thế? Cứ như nhìn kẻ hái quả ăn phủ phê, vứt bừa những hạt xấu? Hãy nhìn xem những kẻ thừa kế đang phung phí của cải, bằng cách đó nó sẽ tiêu đến đồng xu cuối cùng mà chẳng biết cách làm ra một hạt gạo! Sau đó nó sẽ sống bằng gì?
Thời gian không phải là một đường thẳng vô định đâu, thời gian là những xoáy tròn ( hoàn toàn theo khoa học). Vào những thời điểm khác nhau sẽ có những " cảnh trí"   khác nhau.
Đừng nhìn quanh, hãy nhìn vào chính mình. Gigi..à.

* Lời trong một bài hát dạy cho nhi đồng thiên Chúa giáo.